حق و انواع آن

حقوق چیست؟
امروزه واژه «حقوق‏» استعمالات و كاربردهای متفاوتی دارد . این كاربردها و معانی گوناگون هرچند بی‏ارتباط با یكدیگر نیستند، ولی از برخی جهات از یكدیگر متمایزند:
1 . «حقوق‏» به معنای دست‏مزد و حق‏الزحمه: مثلا، گفته می‏شود: «حقوق كارمندان دولت‏» . منظور از آن دست‏مزدی است كه این افراد به طور ماهانه از دولت دریافت می‏كنند .
2 . حقوق عبارت است از: مجموعه قواعد و مقرراتی كه بر روابط افراد یك جامعه در زمان معین به كاربرده می‏شود . به دیگر سخن، حقوق مجموعه‏ای از بایدها و نبایدهایی است كه اعضای یك جامعه ملزم به رعایت آن هستند و دولت ضمانت اجرای آن را به عهده دارد; مانند:  حقوق افغانستان، حقوق ایران، حقوق مصر و حقوق مصر . تقریبا همه جوامع انسانی از گذشته تاكنون به نوعی با این الزام‏های حقوقی همراه بوده‏اند .
3 . «حقوق‏» جمع كلمه «حق‏» ; بنابراین، «حقوق‏» به معنای امتیازات و ویژگی‏های هریك از افراد یك جامعه است كه گاه از آن به «حقوق فردی‏» تعبیر می‏شود; مانند: حق حیات، حق مالكیت، حق ابوت، حق بنوت و حق زوجیت .
در این حالت، واژه «حق‏» از نظر ادبی حالت جمعی داشته و از نظر معنا نیز جمع می‏باشد، در حالی كه «حقوق‏» در اصطلاح دوم، تنها از نظر ادبی و ظاهر دارای حالت جمعی است و از نظر مفهوم، دارای حالت «اسم جمع‏» می‏باشد .
4 . «حقوق‏» به معنای «علم حقوق‏» كه منظور از آن «دانش حقوق‏» است و در مقابل سایر علوم و دانش‏ها به كار می‏رود; مانند: علم روان‏شناسی و علم جامعه‏شناسی . در اسلام، در این معنا واژه «فقه‏» را به كار برده‏اند . كسی كه این دانش را دارد، او را «فقیه‏» می‏نامند .»